Ο Ezra Pound για την οικονομία

Σκοτώνει το παιδί στη μήτρα η τοκογλυφία
Του νέου το φλερτάρισμα το σταματά
Έφερε την παραλυσία στο κρεβάτι, ξαπλώνει
ανάμεσα στη νεαρή τη νύφη και τον άντρα της
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ
Φέρανε πόρνες για την Ελευσίνα
Πτώματα στήθηκαν στο δείπνο
κατ΄ εντολήν της τοκογλυφίας. Ο «καταραμένος» ποιητής του 20ου αιώνος, ο μέγιστος Ezra Pound με το εκπληκτικό αυτό ποίημα USURA(σε μετάφραση Χ. Γούδη) μιλάει στον σύγχρονο άνθρωπο για την τοκογλυφία. Τον Pound τον γνωρίζουν οι περισσότεροι ως έναν μεγάλο ποιητή, ή ακόμη και ως «προδότη» ή ψυχοπαθή, όπως άλλωστε σκιαγράφησαν το προφίλ του οι μεταπολεμικοί τύραννοι της ανθρωπότητας.
Λίγοι γνωρίζουν πως ο Pound ήταν ένας βαθυστόχαστος φιλόσοφος, ο οποίος σύζευξε την κλασική σκέψη με τις σύγχρονες οικονομικές συνθήκες. Χωρίς αμφιβολία ο Pound διείδε μέσα από την απληστία του χρήματος την πνευματική, ηθική, σωματική και τελικά κοινωνική πτώση του σύγχρονου ανθρώπου. Στο βιβλίο του που πρόσφατα κυκλοφόρησε «Η Αμερική και οι αιτίες του Β' Παγκοσμίου πολέμου» (εκδ. Περίπλους, σε μετάφραση του Ι. Κωτούλα), αναλύει με μοναδικό τρόπο τον καταστρεπτικό ρόλο της διεθνούς κεφαλαιοκρατίας στην παγκόσμιο ιστορία. Ο Pound αναλύει πως ολόκληρη η καταστροφική πορεία του σύγχρονου ανθρώπου έχει ως μοναδική πηγή την διεθνή τοκογλυφία, το καπιταλιστικό πολιτικό-οικονομικό σύστημα.
Θέλοντας να φτάσει στο συμπέρασμα πως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ουσιαστικά ένας πόλεμος των τοκογλύφων εναντίον της παραγωγικής εργασίας, ο Pound ανατρέχει στις αρχές της αμερικανικής ιστορίας, στα χρόνια της δημιουργίας του αμερικανικού έθνους, της αυτοκρατορίας των ΗΠΑ. Και αυτό γιατί όπως ο ίδιος γράφει, επηρεασμένος άλλωστε βαθύτατα από την μελέτη του Θουκυδίδη, «αν κατανοήσει κανείς την αιτία ή τις αιτίες ενός πολέμου, θα κατανοήσει την αιτία ή τις αιτίες και αρκετών άλλων, ίσως μάλιστα και όλων». Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε πως ο Pound ουσιαστικά ανδρώθηκε στο Λονδίνο στα δεκαετία του 1910 μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον άκρατου μεταχριστιανικού φιλελευθερισμού και μιας άπληστης τραπεζικής οικονομίας της αγοράς. Οι συνθήκες αυτές σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις του Α' Παγκοσμίου πολέμου τον οδήγησαν στην ολική αποστροφή του πολιτικού και οικονομικού αυτού συστήματος.
Στην σκέψη του Pound η αμερικανική ιστορία και συγκεκριμένα ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας άλλα και ο Αμερικανικός Εμφύλιος ερμηνεύονται με έναν μοναδικό τρόπο έτσι ώστε καταδεικνύεται σαφές πως οι πόλεμοι προκαλούνται από τους διεθνείς τοκογλύφους με σκοπό την δημιουργία χρεών, την σπανιότητα των αγαθών, και την κερδοσκοπία των τοκογλύφων καπιταλιστών. Κατά την θέση του όλοι οι πόλεμοι είναι δυνατόν να ερμηνευθούν με όρους οικονομικών συμφερόντων. Γράφει για τον Β' Π.Π. «Αν θέλετε να ανακαλύψετε τα αίτια του σημερινού πολέμου ψάξτε να βρείτε ποιος απέκτησε τον έλεγχο του διεθνούς χρήματος και πως έγινε αυτό».
Ο Pound βαθύτατα επηρεασμένος από την εθνική και κοινωνική θεωρία του Κρατισμού, πίστευε ορθά πως το μείζον οικονομικό πρόβλημα σε μια κοινωνία είναι αυτό που έχει να κάνει με την διακίνηση του χρήματος, και κατ' επέκταση την ύπαρξη μονοπωλίων. Η οικονομική θεωρεία του αναπτύσσεται γύρω από το ότι μόνον το κράτος (ως οντότητα) πρέπει να εκδίδει και να διακινεί το χρήμα χωρίς την ύπαρξη μεσαζόντων, δηλαδή τραπεζιτών και τοκογλύφων. Έτσι εξασφαλίζεται η πάταξη των μονοπωλίων, και όπως λέγει «η εργασία δεν μπορεί να αποτελέσει μονοπώλιο».
Πιστεύοντας βαθύτατα στην έννοια του Κράτους ως οργανικής οντότητας, ο Pound φτάνει στο συμπέρασμα πως «οι οικονομικές συνθήκες μιας κοινωνίας εξαρτώνται από την βούληση των αρχόντων της». Έτσι λοιπόν αρνείται το καπιταλιστικό καθεστώς των τοκογλύφων, που κατά τον Pound είναι η δημοκρατία, αλλά και τον σύμμαχο όπως χαρακτηρίζει του φιλελευθερισμού, τον κομμουνισμό. Διότι και οι δυο κάνουν εμπόριο-εξαγωγή ανθρώπινου δυναμικού, ως διεθνιστικές θεωρίες. Τον φιλελευθερισμό και τον κομμουνισμό χαρακτηρίζει ως «τα δυο άκρα του ίδιου τέρατος».
Η βασική του σκέψη επικεντρώνεται στην θεωρία πως ολόκληρη η οικονομική ιστορία της ανθρωπότητας, και ειδικά οι μεγάλοι πόλεμοι της ιστορίας, είναι η σύγκρουση ανάμεσα στους εργάτες και τους τοκογλύφους, δηλαδή σ' αυτούς που πραγματοποιούν μια τίμια καθημερινή χειρονακτική ή πνευματική εργασία, και στα παράσιτα της διεθνούς τραπεζικής τοκογλυφίας. Ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται και στην καπιταλιστική αράχνη η οποία ζει από την κλοπή της εργασίας των ανθρώπων. Όλα αυτά ο Pound τα πίστευε διότι ως αληθινός σοσιαλιστής επιθυμούσε την οικονομική ευημερία όλων των ανθρώπων.
Χωρίς ίχνος υποκρισίας, χωρίς διάθεση φόβου, με μόνη ιδέα την πατρίδα και τον λαό, την κοινωνία και τον πολιτισμό, ο Pound μας προσφέρει μια εντυπωσιακή ευρύτητα αντίληψης για την πορεία της ιστορίας, και μια προκλητικά επικίνδυνη δυνατότητα ερμηνείας της σημερινής κατάστασης.

Ευάγγελος Χ. Χανιώτης