Η αλλαγή της δομής του Ασφαλιστικού σε συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης, η οποία αντιμετωπίζεται κατά τον αυστηρό περιοριστικό τρόπο του Συμφώνου Σταθερότητας, ίσως αποδειχθεί η μείζων δυστοπία του κυβερνητικού κόμματος.
του ΑΛΕΞΗ Π. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Πολύ περισσότερο όταν έχουν εκλεγεί με την υπόσχεση της αποκατάστασης της πληρότητας του Κοινωνικού Κράτους και της κατάργησης πρόσφατων «αντι-ασφαλιστικών» νόμων. Γιατί, αν οι πολίτες συνειδητοποιήσουν ότι η διαχρονική και πολύπλευρη αδικία εις βάρος του συστήματος και των πόρων του προσπερνιέται ως μη γενόμενη και ότι το Κράτος, αποσυρόμενο από την εγγύηση της λειτουργίας του και της χρηματοδότησής του, συμπεριφέρεται σαν τον κυνηγό που παραμονεύει το λα(γ)ό στο πέρασμα, τότε «γαία πυρί μειχθήτω».
Λαϊκή συσπείρωση Και δεν θα είναι τόσο καταστροφικό στην ατέρμονη ροή της Πολιτικής Ιστορίας που κάποια ελπιδοφόρα κόμματα θα αποτύχουν και θα αποσυρθούν. Το ζήτημα είναι ότι, μέχρις ότου ανθίσει και πάλι η ελπίδα και επιτευχθεί ξανά μια κάποια λαϊκή συσπείρωση ευκρινούς προσανατολισμού (μέσα στην ατμόσφαιρα της πολιτιστικής αλλοτρίωσης, της απογοήτευσης, της παραίτησης και της θαλπωρής του μοναχικού δρόμου), θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και ο κοινωνικός μας σχηματισμός συνολικά, ως απόδοση και ανταγωνιστική οντότητα, θα έχει υποβαθμιστεί περαιτέρω στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας. Με αυτές και άλλες πικρές σκέψεις αντιδρά ο κοινωνικός μας ορθολογισμός, όταν «πειράζεται» από διάφορες αμετροέπειες ιθυνόντων.
Το ΛΑΦΚΑ, π.χ., που κατήργησε η προηγούμενη κυβέρνηση (με την επιστροφή των μη παραγεγραμμένων ποσών παρακράτησης – φορολόγησης επί των γλίσχρων, στη συντριπτική τους πλειονότητα, συντάξεων), δεν ήταν μηχανισμός ενίσχυσης του συστήματος, αλλά αναδιανομής της φτώχειας. Επομένως, της λογικής του υπέρρεε η παραδοχή ότι υιοθετούνται πλέον πολιτικές «μίζερης αυτάρκειας» και, πέραν των αδιανόητων εκταμιεύσεων διαφόρων ποσών του για την πλήρωση άλλων πολυτελών λειτουργικών δαπανών, περνούσε το μήνυμα ότι το σύστημα πρέπει «…να τα βγάλει μόνο του πέρα…». Αν, λοιπόν, η πεμπτουσία του λαϊκισμού είναι ο ατελής συλλογισμός και η σκόπιμη ή εξ ιδεοληψίας απόκρυψη της μείζονος αυτής πρότασης, τότε οι απόψεις περί της αδήριτης χρησιμότητάς του αναδεικνύουν έναν ανεστραμμένο νεοφιλελεύθερο λαϊκισμό. Αλλά εκεί που ο πολύ επικίνδυνος (και όχι μόνο για ένα Σοσιαλιστικό Κόμμα) μετανεωτερικός λαϊκισμός αποθεώνεται, είναι όταν αναδεικνύει το άτομο ως αποκλειστικό διαμορφωτή των κοινωνικών αγαθών, που από τη φύση και την «κατασκευή» τους στοχεύουν στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής. Όταν δηλαδή με την επίκληση της κεντρικής αυτής επιδίωξης, που αντικρίζεται φυσιολογικά με την αξιοπρεπή λειτουργία του συνταξιοδοτικού ζητήματος και του Κοινωνικού Κράτους, ανατίθεται ο προσδιορισμός των μεγεθών του όχι στην Πολιτική Λειτουργία ως συντεταγμένης της κοινής βούλησης, αλλά στην ατομική επιλογή ή ανάγκη. Η δομή του Ασφαλιστικού
Η βασική δομική αλλαγή του Ασφαλιστικού, που αναγγέλλεται αυτές τις ημέρες, αφορά στα δύο ξεχωριστά μέρη της σύνταξης: στο προνοιακό μέρος, ύψους περίπου 360 ευρώ (με τα σημερινά δεδομένα), το οποίο θα καταβάλλεται σε όλους από το Κράτος, εις αντικατάσταση των προνοιακού χαρακτήρα κατώτατων συντάξεων όλων των κατηγοριών, ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας και ασφάλισης. Το ελάχιστο αυτό ποσό θα χορηγείται με τη συμπλήρωση του ανώτατου ορίου ηλικίας και θα περικόπτεται αναλόγως σ’ αυτούς που έχουν εισοδήματα από άλλες πηγές· και στο κύριο – βασικό μέρος της σύνταξης που θα απονέμεται με έναν πρωτότυπο όσο και αφελή στις προθέσεις του μηχανισμό. Το ύψος της και ο χρόνος απονομής της από τα ταμεία θα εναπόκειται στη βούληση του εργαζόμενου – ασφαλισμένου, αφού θα υπάρχει, καθώς λέγεται, μία σειρά συντελεστών, απομειωτικών για τα σημερινά νόμιμα όρια εξόδου (αντικίνητρα). Οι συντελεστές αυτοί θα είναι αυξητικοί πριμοδοτώντας την παραμονή στην εργασία και την προσδοκία μιας αξιοπρεπούς σύνταξης, εφόσον ο ασφαλισμένος στέρξει να εργαστεί για τα πέραν των νομίμων ορίων χρόνια, για τα οποία δεν προσδιορίζεται επί του παρόντος οροφή.
Έτσι, η Πολιτεία μηνύει στον πολίτη ότι δεν ευνοεί την επιμήκυνση του χρόνου μεταξύ εξόδου από την εργασία και τη ζωή. Το προσδόκιμο ζωής τιμωρείται με πίστωση του χρόνου εργασίας. Εις αντάλλαγμα της σμίκρυνσης του ελεύθερου χρόνου και των σχετικά μακρών «περήφανων γηρατειών», προσφέρεται μια καλύτερη… προθανάτια περίοδος. Με τον τρόπο αυτό η παραγωγικότητα στο Δημόσιο Τομέα πέφτει κατακόρυφα, αφού δεν εισέρχεται η ευπροσάρμοστη, διαδραστική και ελπιδοφόρα νεανική εργατική δύναμη –σύμφωνα με τους κανόνες της σύγχρονης εργονομίας– και τα ταμεία ελαχιστοποιούν τη διάρκεια καταβολής συντάξεων. Ο μείζων όμως λαϊκισμός είναι ότι, μέσα στο θόρυβο της συζήτησης περί των μεγεθών, αποκρύπτεται η μετάλλαξη της φύσης του συστήματος. Όταν ο κάθε εργαζόμενος προσδιορίζει το χρόνο παραμονής του στην εργασία και το ύψος των εισφορών –άρα και το τελικό ποσό της σύνταξής του–, εισέρχεται στο σύστημα η αγοραία αντίληψη του προσωπικού διακυβεύματος. Αν είναι να λειτουργεί το δημόσιο Ασφαλιστικό Ταμείο ως ιδιωτική εταιρεία ασφάλισης –με τους κεφαλοποιητικούς κανόνες της ιδιωτικής εταιρείας ασφάλισης–, τότε γιατί να μην προτιμηθεί ο Ιδιωτικός Τομέας, που υπόκειται μεν στους ίδιους αγοραίους κινδύνους, αλλά δεν υφίσταται τις πολιτικές κακοδιαχείρισης των αποθεματικών του και τις αλλαγές των προνοιακών στρατηγικών; Ενεδρεύει λοιπόν ο κερδοσκοπικός μηχανισμός να γίνει ελκυστικότερος και να καταλάβει το νέο αυτό επενδυτικό πεδίο. Το Κράτος κάνει ό,τι πρέπει να εθίσει τους πολίτες στην αντίληψη της ατομικής διακινδύνευσης.
Και επειδή όλα τα κάστρα, δηλαδή όλοι οι θεσμοί, πέφτουν πρώτα από την ιδεολογική αποδόμηση του λόγου της ύπαρξής τους, είναι καθοριστικό για την Κοινωνία να μην υπάρξει αυτή η συμβολική ιδεολογική ήττα.
Η προσωπική δυνατότητα δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη συλλογικότητα. Η αδυναμία, η ανθρώπινη και κοινωνική μειονεξία, δεν πρέπει να αποτελέσουν αιτίες αποκλεισμού από την ίση μεταχείριση και τη μέριμνα του Κράτους. Είναι αυτοκτονία για την Πολιτική Κοινωνία και τη Δημοκρατία να εισάγεται η ευκρινής ταξικότητα, ακόμη και στα συστήματα από τα οποία ελπίζαμε ότι είχε αποβληθεί οριστικά.
* Ο καθηγητής Αλέξης Π. Μητρόπουλος (a-mitrop@otenet.gr) είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ).
ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΠΗΓΗ:ellinikoforum.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου