Οι μετανάστες μας σώζουν από το δημογραφικό αδιέξοδο!!!!!!!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΑΝΘΕΛΛΗΝΑΣ Ο ΚΟΥΜΟΥΝΑΣ ΣΤΗ ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΟΥ Κ....

Του ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Σ'ένα πρόσφατο άρθρο μας (βλέπε «Ελευθεροτυπία» της 11.2.10) εξετάσαμε τη συμβολή των γεννήσεων από αλλοδαπές μητέρες στην αύξηση του πληθυσμού της χώρας την 5ετία 2004-2008.

Σε παλαιότερα άρθρα μας έχουμε δείξει τη συμβολή της εισροής μεταναστών στην αύξηση του πληθυσμού τη 1οετία του '90 (βλέπε και το βιβλίο μας «Υπογεννητικότητα και εισροή μεταναστών 1991-2000» που εκδόθηκε το 2002). Συνολικότερα εξετάσαμε τα μεταναστευτικά ρεύματα στη χώρα μας το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα σε μια εισήγησή μας σε συνέδριο της Ακαδημίας Αθηνών και της Ελληνικής Δημογραφικής Εταιρείας (ΕΔΗΜ) τον Μάρτιο του 2009 (Πρακτικά υπό έκδοση).
Μέχρι σήμερα δεν είχαμε ασχοληθεί με τις δημογραφικές εξελίξεις πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν υπήρχαν στοιχεία για τις γεννήσεις και τους θανάτους τα έτη 1941-1948. Πρόσφατα εκδόθηκε από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος το τεύχος για τη φυσική κίνηση του πληθυσμού το έτος 2004, στο οποίο -εκτός από τα αναλυτικά στοιχεία για το έτος αυτό- περιέχονται και πολύτιμα δημογραφικά στοιχεία για την περίοδο 1920-2004. Ανάμεσα στα στοιχεία αυτά είναι και στοιχεία για τις γεννήσεις και τους θανάτους τα έτη 1920-1940 και 1949-2004.
Με βάση τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν και τις απογραφές των ετών από το 1920 μέχρι και το 2001, καθώς και την εκτίμηση του πληθυσμού της χώρας την 1.1.2009, εξετάζουμε στο άρθρο αυτό τις μεταβολές του πληθυσμού που προήλθαν από τη φυσική αύξησή του (τη διαφορά μεταξύ γεννήσεων και θανάτων) και κάνουμε εκτιμήσεις για τις απώλειες πληθυσμού τη δεκαετία του '40 και τις καθαρές εισροές και εκροές πληθυσμού στις περιόδους ανάμεσα στις απογραφές.
Στη 2η στήλη του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται ο πληθυσμός με βάση τις απογραφές των ετών της 1ης στήλης (για το 2009 δίνεται ο εκτιμώμενος από την ΕΣΥΕ πληθυσμός την 1.1.2009, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στοιχεία απογραφής). Στην 3η στήλη δίνεται η φυσική μεταβολή του πληθυσμού, δηλαδή η διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις. Για τα έτη 1941-1948, για τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία, κάνουμε την υπόθεση ότι η φυσική αύξηση του πληθυσμού θα ήταν εκείνη που σημειώθηκε το 1940, αν δεν μεσολαβούσε ο Ελληνοαλβανικός και Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος πόλεμος. Πρόκειται για μια υπόθεση που θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε κατά προσέγγιση τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές από τη μείωση των γεννήσεων και τους θανάτους που προκάλεσαν τα καταστροφικά και τραγικά αυτά γεγονότα (βλέπε, σχετικά, στη συνέχεια). Στην 4η στήλη δίνονται εκτιμήσεις για τα μεταναστευτικά ρεύματα+τις απώλειες. Πρόκειται είτε για την καθαρή εισροή πληθυσμού (τις περιόδους 1920-1940 και 1971-2009) είτε για τις απώλειες (την περίοδο 1940-1948) και την καθαρή εκροή πληθυσμού (την περίοδο 1951-1970). Στην 5η στήλη δίνεται η συνολική μεταβολή του πληθυσμού (το άθροισμα της φυσικής μεταβολής και των απωλειών+μεταναστευτικών ρευμάτων).
ΠΙΝΑΚΑΣ
Γεννήσεις, θάνατοι, φυσική μεταβολή πληθυσμού (γεννήσεις μείον θάνατοι) και μεταναστευτικά ρεύματα την περίοδο 1920-2009
Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζονται τα στοιχεία της 4ης στήλης του Πίνακα, θα πάρουμε το παράδειγμα της περιόδου 1940-1951. Ο πληθυσμός της χώρας το 1951, αν δεν μεσολαβούσαν οι απώλειες της περιόδου 1940-48, θα έπρεπε να είναι ίσος με εκείνο της απογραφής του 1940 (7.344.860) + τη διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις (= 855.586), δηλαδή 8.200.446. Η απογραφή, όμως, του 1951 έδωσε έναν πληθυσμό 7.632.801. Κατά συνέπεια, η εκτίμηση των πληθυσμιακών απωλειών της περιόδου 1940-1951 είναι = 8.600.446 - 7.632.801 = 567.645.
Από τον Πίνακα αυτόν φαίνεται ότι:
- Τις περιόδους 1920-1928 και 1928-1940 τόσο η φυσική αύξηση όσο και η καθαρή εισροή των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή συνέβαλαν στην αύξηση του πληθυσμού.
- Την περίοδο 1940-1951 οι απώλειες λόγω της μείωσης των γεννήσεων και των θανάτων, από τα γεγονότα που προαναφέρθηκαν, μείωσαν κατά 66% τη φυσική αύξηση που θα υπήρχε χωρίς αυτά.
- Τις περιόδους 1951-1961 και 1961-1971 η εκροή πληθυσμού λόγω μετανάστευσης στο Βέλγιο και σε υπερπόντιες χώρες στην αρχή και στη συνέχεια κύρια στην, τότε, Δυτική Γερμανία, μείωσαν κατά 24% και κατά 51%, αντίστοιχα, τη φυσική αύξηση του πληθυσμού. Τέλος,
- Τις περιόδους 1971-1981, 1981-1991, 1991-2001 και 2001-2009 η κύρια πηγή αύξησης του πληθυσμού ήταν, στην αρχή, η καθαρή εισροή παλιννοστούντων και πολιτικών προσφύγων και στη συνέχεια οικονομικών μεταναστών, δεδομένου ότι η διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις τη 18ετία 1991-2009 ήταν ελάχιστη (και αυτό μόνο χάρη στις γεννήσεις από αλλοδαπές μητέρες).
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι την 30ετία 1940-1970, οι απώλειες της δεκαετίας του '40 και η εκροή μεταναστών τις δεκαετίες του '50 και '60 στέρησαν τον πληθυσμό της χώρας από 1.224.023 άτομα. Τη μεγάλη αυτή αφαίμαξη πληθυσμού αναπλήρωσε την 30ετία 1970-2000 η καθαρή εισροή 1.279.058 παλιννοστούντων, πολιτικών προσφύγων και, κύρια, οικονομικών μεταναστών (στους οποίους οφείλεται το 96% της αύξησης του πληθυσμού την περίοδο 1991-2009).
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ                          Υ.Γ.:ΤΟΝ ΕΙΧΑΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΟΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΤΟ ΑΝΘΕΛΛΗΝΑ   ΕΣΕΤΑΙ ΗΜΑΡ