Οι συμπλοκές δεν άργησαν να ξεκινήσουν. Αυτόπτης μάρτυρας, έφηβος τότε, ο μετέπειτα μεγάλος μας ποιητής Κύπρος Χρυσάνθης. Κι όρμησαν κατόπιν οι ανδρειότεροι. Ανάμεσά τους ο παρασημοφορημένος εθελοντής πολεμιστής των Βαλκανικών, σημαιοφόρος Σάββας Τενίζης. Κι ο Ηράκλης -μετέπειτα ξακουστός παγωτάρης της οδού Λήδρας- σκαρφαλωμένος για την υποστολή της σημαίας των κατακτητών και την ανύψωση της Γαλανόλευκης.
Κατέφθασαν των Εγγλέζων ενισχύσεις. Τους αναποδογυρίσαν τα οχήματα. Ένα πήρε φωτιά. Πέταξαν την πυρπολημένη εγγλέζικη σημαία στο ξύλινο κυβερνείο και πήρε φωτιά κι αυτό. Ο Στορς από φύγει-φύγει. Εισέβαλαν στο παλάτι του. Ο Καρακούσιης από την Έγκωμη λαφυραγώγησε ολόκληρο χοιρομέρι και το μασουλούσε απολαμβάνοντας το στην καρέκλα του Στορς : «έλα, μάνα μου, να δεις το γιο σου πέντε λεπτά κυβερνήτη»…
Τη νύκτα εκείνης της Τετάρτης 21ης Οκτωβρίου 1931 στη Λευκωσία φώτιζε, από το πυρπολημένο κυβερνείο, η Λαμπρατζιά της Ένωσης. Την άναψε, το εξεγερμένο πλήθος, ψάλλοντας «απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά». Στα οποία προστέθηκαν και εκείνα του 17χρονου Ονούφριου Κληρίδη κι άλλων 16 τις επόμενες μέρες που η εξέγερση αγκάλιασε όλο το νησί. Για ν’ αφήσει παρακαταθήκη αγώνα σε κάθε επερχόμενη γενιά…
«Αν λαχταράς τη λευτεριά σε ξένους μην ελπίζεις, μόνος σου πάρ΄ την αν μπορείς, αλλιώς δεν την αξίζεις…»
Η λαϊκή αυτή εξέγερση δεν ήταν αυθόρμητη και πρόσκαιρη. Όταν το 1929 ανήλθε, στην Αγγλία, στην εξουσία το Εργατικό Κόμμα, οι Έλληνες της Κύπρου πίστευαν ότι θα άλλαζε προς το καλύτερο η αγγλική πολιτική έναντι του Κυπριακού. Όταν όμως ο Εργατικός υπουργός των Αποικιών, λόρδος Πάσφιλδ, δήλωσε στην κυπριακή αντιπροσωπεία, που επισκέφθηκε τότε το Λονδίνο, ότι «το Κυπριακόν ζήτημα έχει κλείση οριστικώς και δε δύναται επωφελώς πλέον να συζητηθή», η ηγεσία του Ελληνισμού της Κύπρου συνειδητοποίησε ότι μόνο ο έμπρακτος αγώνας θα ανάγκαζε τους Βρετανούς να προσαρμοστούν στα δίκαια αιτήματα των Ελλήνων Κυπρίων.
Η ίδρυση της Ε.Ρ.Ε.Κ
Με αυτό το σκεπτικό, τον Ιανουάριο του 1930, μια μεγάλη συγκέντρωση που έγινε στο Συνοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής,αποφάσισε την ίδρυση της «Εθνικής Οργάνωσης Κύπρου», για συντονισμό έμπρακτου εθνικού αγώνα. Την Οργάνωση αυτή αποτελουσάν τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, οι ηγούμενοι των μοναστηριών, τα ελληνικά μέλη του τότε Κυπριακού Κοινοβουλίου, εκπρόσωποι των ελληνικών εφημερίδων της νήσου και 18 αριστίνδην μέλη, τρία ανά επαρχία που εκλέχθηκαν από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και τους Έλληνες βουλευτές.
Επειδή όμως η Οργάνωση αυτή ήταν για μερικούς πολύ συντηρητική, δημιουργήθηκε μια άλλη μαχητική οργάνωση η «Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις Κύπρου» (Ε.Ρ.Ε.Κ.) που συνδέθηκε με την εξέγερση του 1931. Την ίδρυση αυτής της μυστικής οργάνωσης τη ανέλαβε ένας δημοδιδάσκαλος, ένας από τους εθναποστόλους δασκάλους του Αλύτρωτου Ελληνισμού, που είχαν σκοπό της ζωής τους, όχι μόνο να μάθουν γράμματα τα Ελληνόπουλα, αλλά να γίνουν και άνθρωποι με ζωντανούς τους εθνικούς πόθους και τα ελληνικά ιδανικά. Ο δάσκαλος αυτός ήταν ο Γεώργιος Καραγιάννης, διευθυντής τότε του δημοτικού σχολείου της Κερύνειας. Μια ημέρα της άνοιξης του 1930, ορκίζει τους πρώτους συνεργάτες του, τον καθηγητή του γυμνασίου Κερύνειας Θεόλητο Σοφοκλέους, το δικηγόρο και πολεμιστή του 1912 Δωρόθεο Καρολίδη, τον επίσης δικηγόρο Σάββα Λοϊζίδη και το γραμματέα της Μητρόπολης Πολύκαρπο Ιωαννίδη. Όλοι μαζί πλησιάζουν τον τότε Mητροπολίτη Κυρηνείας Μακάριο, ο οποίος αμέσως ενστερνίζεται τους σκοπούς και στόχους της νέας οργάνωσης, την οποία και υπεστήριξε με όλες του τις δυνάμεις, «ως αφανής στρατιώτης αυτής».
Ορμητικά η Οργάνωση αυτή ξαπλώθηκε σ’ ολόκληρη την Κύπρο και έγινε δεκτή από την εκκλησιαστική και πολιτική ηγεσία του Ελληνισμού της νήσου.
Βαριά φορολογία και κοινωνική καταπίεση.
Αφορμή να ξεσπάσει το κίνημα των Οκτωβριανών ήταν το γεγονός ότι οι Άγγλοι υποχρέωναν τους Kυπρίους να πληρώνουν 92 χιλιάδες λίρες το χρόνο, για να εξοφλήσουν τον φόρο στο Σουλτάνο που πλήρωνε η Αγγλία. Kαι επειδή δεν καλυπτόταν από τον κυπριακό προϋπολογισμό ένα τόσο μεγάλο ποσό, και να μένουν στα Ταμεία της Kυβέρνησης αρκετά χρήματα για κοινωφελή έργα, η Αποικιακή Kυβέρνηση αναγκαζόταν κάθε χρόνο να αυξάνει τους φόρους. Αυτή ήταν η αφορμή. Η πραγματική αιτία ήταν η σπίθα που σιγόκαιε στα στήθη κάθε Έλληνα της Κύπρου για Ένωση με τη μάνα Ελλάδα.
Oι Έλληνες βουλευτές, μετά από σκληρούς αγώνες μέσα και έξω από το Nομοθετικό Συμβούλιο, κατόρθωσαν να ελαττώσουν το φόρο των 92 χιλιάδων λιρών σε 42 χιλιάδες το 1905. Mετά την προσάρτηση, όμως, της Kύπρου στο Aγγλικό Στέμμα στις 14 Nοεμβρίου 1914, οι Έλληνες βουλευτές απαίτησαν να σταματήσει ο «φόρος αίματος» των 42 χιλιάδων λιρών αφου δεν υπήρχε πλέον η επικυριαρχία του Σουλτάνου στο νησί. Όπως όμως γινόταν πάντα, οι Tούρκοι βουλευτές συνεργάστηκαν με τους Άγγλους και το αίτημα των Eλλήνων βουλευτών απερρίφθη...
Oι Έλληνες βουλευτές κατάλαβαν ότι το μαχαίρι έφτασε ως το κόκαλο, αλλά δεν έβρισκαν τρόπο ν’ αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
O αρχηγός τους μαζί με άλλους έφτασαν στο σημείο να υποβάλουν ομαδική παραίτηση, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. H πλειονότητα, όμως, δεν συμφωνούσε, γιατί θεωρούσαν αναγκαία την παρουσία τους στη Bουλή. Επανειλημμένες συσκέψεις και συνεδριάσεις των βουλευτών και του Eθνικού Συμβουλίου δεν κατέληγαν σε κανένα θετικό αποτέλεσμα.
O Mητροπολίτης Kιτίου Nικόδημος Mυλωνάς δεν μπορούσε πια να υποφέρει αυτήν την κατάσταση και, χωρίς να υπολογίσει καθόλου την κατάκριση των συναδέλφων του για παρασπονδία, υπέβαλε προς τον κυβερνήτη της Kύπρου την παραίτησή του με δριμύτατες παρατηρήσεις. Την 17η Οκτωβρίου ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος με μανιφέστο απευθύνεται στον κυπριακό Ελληνισμό και τον καλεί «να υψώση την σημαία της Ενώσεως της Κύπρου μετά της Μητρός Ελλάδος...».
Παράλληλα, στις 18 Οκτωβρίου 1931 η ΕΡΕΚ, με μια εμπνευσμένη προκήρυξή της, γίνεται γνωστή ως Οργάνωση σ’ ολόκληρη τον κυπριακό Ελληνισμό και τον καλεί μεταξύ άλλων «εις την μετά φανατισμού επιδίωξιν της μετά του πολιτειακού συνόλου της Ελλάδος, Eνώσεως της Κύπρου»!
Tην παραίτηση του Mητροπολίτη ακολούθησε άμεση παραίτηση των βουλευτών Λεμεσού N. Kλ. Λανίτη και Iωάννη Kυριακίδη, καθώς και του Γ. Aραδιππιώτη από τη Λάρνακα. Ένα μανιφέστο του Γ. Xατζηπαύλου επέκρινε την πραξικοπηματική παραίτηση του Mητροπολίτη και οι υπόλοιποι 8 βουλευτές εξέδωσαν ανακοινωθέν από κοινού, στο οποίον εδήλωναν στο λαό πως επιθυμία τους είναι να παραμείνουν στις έδρες τους.
H κοινή γνώμη, όμως, τόσο στη Λευκωσία όσο και στις άλλες πόλεις δεν συμφωνούσε με την άποψη αυτή. H παραίτηση του Mητροπολίτη χαιρετίστηκε σε όλες τις πόλεις και στα χωριά με μεγάλο ενθουσιασμό, γεγονός που ανάγκασε και τους 8 βουλευτές να υποβάλουν και αυτοί την παραίτησή τους την Tετάρτη στις 20 του Oκτώβρη. H παραίτησή τους χαιρετίστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό στη Λευκωσία και Λεμεσό. Tην ίδια ημέρα συγκροτήθηκαν στη Λεμεσό συλλαλητήρια και σε πλείστα χωριά οργανώθηκαν παρελάσεις από το ένα χωριό στο άλλο.
Η κυπριακή ψυχή ξεχείλιζε από από τα εθνικά οράματα. Η ώρα των πρώτων ηρωομαρτύρων της Ενώσεως πλησίαζε... ΠΗΓΗ:www.apoellas.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου