Προβάλλεται η άποψη ότι ο Μακάριος συμπεριφέρθηκε μαξιμαλιστικά, όταν οι Βρετανοί πρότειναν σύνταγμα αυτοκυβέρνησης για ένα διάστημα, αφήνοντας αόριστη την προοπτική για πλήρη αυτοδιάθεση. Όμως τα γεγονότα διαψεύδουν αυτή την άποψη. Οι Βρετανοί προσέθεταν πάντοτε μια σημαντική «ουρά» στις προτάσεις τους για παραχώρηση αυτοκυβέρνησης αυτοδιάθεσης στην Κύπρο. Έθεταν ως προϋπόθεση ότι κάτι τέτοιο δεν θα επηρέαζε τα βρετανικά συμφέροντα. Ύστερα από την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ από την αιγυπτιακή κυβέρνηση, ήταν φανερό ότι στα βρετανικάσυμφέροντα θα περιλαμβανόταν και η Κύπρος για πολλά χρόνια ακόμη, λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης. Γι’ αυτό εξάλλου η Βρετανία διατηρεί μέχρι σήμερα στρατιωτικές βάσειςστην Κύπρο. Κάτι τέτοιο όμως έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχές του διεθνούς δικαίου, του ευρωπαϊκού κεκτημένου και του ΟΗΕ.
Τις πρωινές ώρες της 21ης Σεπτεμβρίου 1956 οδηγήθηκαν στην αγχόνη τρία μέλη της ΕΟΚΑ, οι Μαυρομμάτης, Κουτσόφτας και Παναγίδης. Οι Βρετανοί αποικιοκράτες προσπαθούσαν να κάμψουν τις αντιστάσεις του κυπριακού λαού, για τη «λύση» που μεθόδευαν, ύστερα από το ναυάγιο των συνομιλιώντου Μακάριου με τον κυβερνήτη Χάρντινγκ.
ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ αποικιοκράτες φάνηκαν αδίστακτοι. Για να τρομοκρατήσουν τον κυπριακό λαό και να αποδείξουνότι ήταν διατεθειμένοι να φτάσουν στα άκρα, για την πάταξη της εξέγερσης των Κυπρίων, οδήγησαν αγωνιστές της ΕΟΚΑ στην αγχόνη.
ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ
Γεννήθηκε στο χωριό Λάρνακας της Λαπήθου, της επαρχίας Κερύνειας, στις 15 Νοεμβρίου 1932.
Απαγχονίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στις 21 Σεπτεμβρίου 1956.
Γονείς : Χριστόφορος και Ελένη Μαυρομμάτη
Αδέλφια : Μαρία, Ειρήνη, Κώστας
Ο Στέλιος Μαυρομμάτης τελείωσε το δημοτικό σχολείο στο χωριό του και την Εμπορική Σχολή Σαμουήλ στη Λευκωσία. Εργάστηκε για δυο χρόνια στον αγγλικό στρατό στο Σουέζ και στη συνέχεια εργαζόταν στο αγγλικό αεροδρόμιο Λευκωσίας ως γραφέας μέχρι τη σύλληψή του. Ήταν μέλος της επιτροπής των σωματείων ΣΕΚ και ΘΟΙ στο χωριό του, στην ίδρυση των οποίων πρωτοστάτησε ο πατέρας του.
Με την έναρξη του αγώνα εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και πήρε μέρος σε επιχείρηση δολιοφθοράς εναντίον αεροπλάνων των Άγγλων. Συνέβαλε επίσης ουσιαστικά στη συλλογή των κυνηγετικών όπλων από ιδιώτες στην περιοχή Λευκωσίας. Έδρασε ιδιαίτερα στην περιοχή των οδών Λήδρας και Ονασαγόρου, την οποία οι Άγγλοι είχαν ονομάσει "μίλι του θανάτου". Μεταξύ των συνεργατών του ήταν και ο ξάδελφός του Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Στενοί συνεργάτες του στη μεταφορά και απόκρυψη οπλισμού, καθώς και στη φιλοξενία και φυγάδευση καταζητουμένων προσώπων ήταν και οι γονείς και τα αδέλφια του.
Σε μια ανεπιτυχή επίθεση του ιδίου και των δυο συναγωνιστών του εναντίον του Βρετανού σμηνία Νόρμαλ Άλφρεντ και του αεροπόρου Λώρενς Ληθ της βρετανικής βασιλικής αεροπορίας στην οδό Αγίου Παύλου στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας, ο Στέλιος Μαυρομμάτης ανακόπηκε κατά την αποχώρηση από Άγγλο κάτοικο της περιοχής και συνελήφθη από τους δυο Άγγλους αεροπόρους. Καταδικάστηκε σε θάνατο και απαγχονίστηκε μαζί με τους Ανδρέα Παναγίδη και Μιχαήλ Κουτσόφτα. Αξιοζήλευτο είναι το θάρρος με το οποίο αντιμετώπισε την εκτέλεσή του και το οποίο ο ίδιος περιγράφει στις δυο τελευταίες του επιστολές.
Σε έρευνες που έκαμαν Άγγλοι στρατιώτες στο πατρικό του σπίτι, μετά την εκτέλεσή του, εκπυρσοκρότησε το όπλο ενός στρατιώτη πληγώνοντας την αδελφή του Μαρία στη σπονδυλική στήλη και καθηλώνοντάς την από τα 27 της χρόνια σε αναπηρική καρέκλα.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓIΔHΣ
Εργάτης, παντρεμένος και πατέρας τριών μικρών παιδιών. Είναι συγκινητική, όσο λίγα κείμενα της περιόδου, η αποχαιρετιστήρια επιστολή του προς τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Γι' αυτό παρατίθεται στο μεγαλύτερο μέρος της: «Aξιολάτpευτά μου παιδιά, πολυαγαπημένη μου γυναίκα, Χαίρετε. Αυτήν την στιγμήν που σας γράφω είναι Τρίτη, 10 η ώρα βράδυ. Ακριβώς πριν τρία λεπτά μας ειδοποίησαν ότι χαράματα της Παρασκευής 21.9.1956, θα εκτελεσθούμε. Ίσως, όταν διαβάζετε αυτό το γράμμα, εγώ να μην υπάρχω αναμεταξύ στους ζωντανούς. Λατρευτά μου παιδιά, σας αφήνω για πάντα, στην τόσο νεαρή μου ηλικία. Στα 22 μου χρόνια πεθαίνω για χάρη μιας μεγάλης ιδέας. Σας εύχομαι, αγαπημένα μου παιδιά, να γινήτε καλοί Χριστιανοί και καλοί Έλληνες Κύπριοι. Ακολουθήστε πάντα τον δρόμο της αρετής. Να είσθε πάντα βέβαιοι ότι σας αγάπησα τόσο θερμά και με μια απέραντη πατρική αγάπη. Αλλά δυστυχώς σας αφήνω, χωρίς να σας δω να μεγαλώνετε, όπως το ονειρευόμουν... ...Κι εσύ, πολυαγαπημένη μου Γιαννούλα, σου ζητώ για τελευταία χάρη να περνάς καλά με τα παιδιά μας. Αγάπα τα θερμά, τόσο πολύ, και για μένα. Και εγώ από ψηλά θα σας στέλλω τις πιο θερμές μου ευχές. Και να σεβαστής και το δικό μου όνομα. Βλέπεις ότι η μοίρα θέλησε να μας πικράνει στα πρώτα χρόνια του γάμου μας. Αυτή τη στιγμή που σου γράφω, ένα χαμόγελο γλυκύ στολίζει τα χείλη μου, γιατί είμαι ευτυχισμένος που αφήνω τα παιδιά μου σε μια καλή μητέρα. Η ψυχή μου είναι γεμάτη μια αληθινή χαρά, γιατί είμαι υπερήφανος για σένα. Μη δώσεις καμιά ματιά στο παρελθόν, αλλά κοίταζε το παρόν. Σου ζητώ συγγνώμη και συγχώρεση για ό, τι σου έφταιξα Γιαννούλα. ...'Έχετε γεια, μια και για πάντα, αγαπημένες μου υπάρξεις. Με φιλιά και αγάπη, ο σύζυγος σου και ο αγαπητός σας πατέρας Ανδρέας Σ. Παναγίδης» Στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Ανδρέας Παναγίδης, πατέρας τριών παιδιών , απαγχονιζόταν. Ηταν 22 χρονών ...
ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΥΤΣΟΦΤΑΣ
Καταγόταν από το Παλαιομέτοχο, εργάτης στο επάγγελμα. Συνελήφθηκε στις 12 Ιουνίου 1956, με την κατηγορία ότι μαζί με τον Παναγίδη και τον Παρασκευά Χοιροπούλη πυροβόλησαν και σκότωσαν Βρετανό Σμηνία στο Α/Δ Λευκωσίας. Απαγχονίστηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1956, μαζί με τον Παναγίδη, σε ηλικία 20 ετών ο Χοιροπούλης, όντας μικρότερος των 18 ετών, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Τελευταία επίσκεψη στον Μιχαήλ Κουτσόφτα. Ο ήρωας έλεγε στους γεμάτους αγωνία συγγενείς του: «Εγώ είμαι υπερήφανος που πεθαίνω για την πατρίδα. Το ίδιο να είστε και εσείς και να μη μαραζώνετε...». Όσοι ήταν παρόντες, μαρτυρούν ότι έγινε ο ακόλουθος διάλογος μεταξύ του μελλοθάνατου νέου και της τραγικής μητέρας του: -Μάνα, αν είσαι Ελληνίδα, μην κλάψεις, γιατί ο γιος σου δεν είναι για κλάματα. Ο γιος σου τραβάει για τη δόξα και την τιμή. Σκουπίζοντας τότε εκείνη τα δάκρυά της και συγκρατώντας την ανείπωτη οδύνη της, του λέει: "Είμαι υπερήφανη για σένα γιε μου. Σε γέννησα για την πατρίδα και σε δίνω στην πατρίδα". Ο Αντρέας Παναγίδης βλέπει τον συναγωνιστή του Παρασκευά Χοιροπούλη, που πήγε να τον αποχαιρετήσει, και του λέει: «Θέλω να πεις ότι δεν χάσαμε το θάρρος μας, αλλά βαδίσαμε με το κεφάλι ψηλά προς την αγχόνην, διότι η Ελευθερία χρειάζεται θυσίας. Δεν θα δω την Κύπρον ελεύθερη, αλλά προσέφερα το αίμα μου για να την δουν οι νέες γενεές της Κύπρου ελεύθερη».
Στον αδελφό του γράφει: «Περιμένουμε την ημέρα της εκτελέσεως σαν άγια ώρα της ελευθερίας. Μάθε ακόμα ότι ο Ζάκος και οι άλλοι πέθαναν με υπερηφάνεια. Τραγουδούσαν μισή ώρα πριν να εκτελεσθούν και τη ώρα της εκτελέσεως φώναζαν υπέρ της Ελευθερίας».
ΑΙΩΝΙΑ ΣΑΣ Η ΜΝΗΜΗ, ΑΣΒΕΣΤΟΙ ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.
ΔΕ ΘΑ ΣΑΣ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ! ΠΗΓΗ:www.apoellas.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου