Ο ελληνοκεντρικός εθνικισμός του Ίωνος Δραγούμη

Ρήσεις που έμειναν στο διηνεκές του χρόνου χαραγμένες στις καρδιές των Ελλήνων Εθνικιστών.

 "Σε όποιους με κατηγορούν ή με περιγελούν, γιατί τους κεντρώ το Εθνικό τους αίσθημα και τους μιλώ αποκλειστικά, θα λέγω: Λοιπόν θέλετε να πεθάνει το Έθνος σας; Αν το θέλετε, πέστε το καθαρά, μην κρυβόσαστε."

"Κανένας πολιτισμός δεν έφτασε ψηλότερα από τον Ελληνικό ούτε θα φτάσει. Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι άνθρωποι και οι τέλειοι. Αυτοί πρώτοι παράστησαν τον άνθρωπο τέλεια. Οι Έλληνες από εξαιρετική αγάπη για τον άνθρωπο έπλασαν τον άνθρωπο. Και ύστερα, οι άλλοι πολιτισμοί δεν κάνουν τίποτα άλλο, παρά να τον ξαναπλάθουν."

"Σαν τα άτομα και οι φυλές των ανθρώπων. Νικώντας μια γίνεται ελεύτερη και δημιουργεί αρχιτεκτονικές, πυργοποιίες και θεωρίες και χαίρεται με την ελευτεριά της και με τα καμώματά της, ώσπου ξεπέφτει αγάλι-αγάλι, ξεθυμαίνει, πετρώνει, κρυσταλλώνεται και σκλαβώνεται πια στις θεωρίες, που η ίδια έχει πλάσει. Και φεύγει πάλε η νίκη και φτερουγίζει και πάει αλλού."

"Οι Έλληνες πάντα έτσι ένοιωθαν την πατρίδα και τον κοσμοπολιτισμό. Ο Ελληνισμός, αφότου φανερώθηκε στον κόσμο, δε γυρεύει να φτιάσει στενοκέφαλα εθνικά έργα, παρά έργα ανθρώπινα, αλλά για να τα καταφέρει στερεώνεται πρώτα καλά μέσα στην Πατρίδα του. Και ονομάζει τους άλλους λαούς βαρβάρους μονάχα για να μην τους μιμηθεί  πάρα πολύ και χάσει την πρωτοτυπία του μαζί με την υπερηφάνεια του για την δική του την ψυχή, για τον πολιτισμό του, αφού αυτός ο πολιτισμός του ίσα-ίσα είναι η δύναμη, που δημιουργεί έργα ανθρώπινα."

"Δεν δουλεύω για την κυβέρνηση, δουλεύω για τον Ελληνισμό. Δεν αγαπώ την κυβέρνηση, αγαπώ τον Ελληνισμό. Σιχαίνομαι την κυβέρνηση, δεν σιχαίνομαι τον Ελληνισμό. Άμα συλλογίζομαι την κυβέρνηση πέφτω, σηκώνομαι όταν νιώθω τον Ελληνισμό. Πονώ για τον Ελληνισμό, για την κυβέρνηση μου έρχεται καταφρόνια. Για να ζήσω περισσότερο πρέπει να συνδεθώ με το Έθνος μου. Συνδέομαι με το Έθνος μου, όταν προσπαθώ να το δυναμώσω, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις μου εκεί, δηλαδή σ΄ αυτόν τον σκοπό."

"Το να λεν' [οι πολιτικοί] πως κάποιο τμήμα του Έθνους είναι άχρηστο και επιτρέπεται να ξεχαστεί και να χαθεί, γιατί δεν καταφέρνει εύκολα ή σύντομα να κολλήσει στο γνωστό τους κράτος, το δικό τους, που περιλαμβάνει άλλο τμήμα του Έθνους, είναι το ίδιο σα να λέει ένας άνθρωπος: "Κόβω το πόδι μου, γιατί δεν έχω ρούχο να το σκεπάσει και αυτό και να το προφυλάξει από το κρύο".

"Για τα έθνη θύμηση είναι η παράδοση, που, όταν καταντά ολότελα συνειδητή, λέγεται ιστορία. Και λησμονιά είναι η ορμή της δημιουργίας. Συντηρητικό στοιχείο είναι η παράδοση και προοδευτικό στοιχείο η δημιουργία. Όπως στα άτομα το μνημονικό πλάθει και διατηρεί το εγώ τους, έτσι και στα έθνη η παράδοση. Χωρίς αυτήν δεν θα ήξεραν τον εαυτό τους, δε θα τον αναγνώριζαν, δεν θα ένοιωθαν πως είναι ένα και όμοιο με τα περασμένα και θα ήταν σα χαμένα. Η παράδοση είναι ο σύνδεσμος των ατόμων μιας φυλής, τωρινών και περασμένων, που τα κάνει Έθνος. Ιστορία είναι η συνείδηση του συνδέσμου αυτού. Ορμή δημιουργίας είναι ο σύνδεσμος των τώρα ζωντανών του Έθνους με τα ερχόμενα, είναι η λησμονιά των περασμένων, είναι ο καϋμός των μελλόμενων. Κανείς ας μην αναθεματίζει  τη συντηρητικότητα. Κανείς ας μην περιφρονεί την προοδευτικότητα. Για ένα Έθνος και τα δυο στοιχεία είναι απαραίτητα. Κάθε στίγμη της ζωής του θα κοιτάζει λυγίζοντας και προς τα πίσω και προς τα εμπρός και προς τα περασμένα, που είναι δικά του, και προς τα μελλόμενα, που και αυτά δικά του θα είναι. Δύναμη και συστατικό στοιχείο του Έθνους η παράδοση, δύναμη και συστατικό του και η δημιουργία. Συνταιριάζοντάς τες όπως ξέρει, θα ζήσει όπως μπορεί. Αν η παράδοση ρίζωσε υπερβολικά δυνατή μέσα του, θα το εμποδίσει να ζήσει φυσιολογικά, θα το καταντήσει ξερό, αλύγιστο και δυσκολοκίνητο, ανίκανο να προσαρμοστεί με τις ανάγκες, που αλλάζουν ολοένα, και τότε θα γίνει αναπόφευγο, όχι για ν αρνηθεί ολότελα, παρά να τη χτυπήσει, ως που να ξεδεθεί απ' αυτήν, όσο χρειάζεται για να ποθήσει τα ερχόμενα. [...] Τη λυγερή ισορροπία μεταξύ παράδοση και δημιουργία, συντηρητικότητα και προοδευτικότητα, πρέπει να τη βρει το Έθνος και τότε θα ζήσει στα γεμάτα, ζωή πλούσια και ακέρια."

 "Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός σοσιαλιστής. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός πατριώτης. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να νιώσω τον εαυτό μου άτομο. Από άνθρωπος μιας τάξης με ορισμένα συμφέροντα τάξης, γίνομαι σοσιαλιστής με την πλατιά έννοια, και θέλω μια καινούρια οικονομία της κοινωνίας μου και των άλλων κοινωνιών. Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος."

"Ξυπνώ κάθε ύπνο, κεντρίζω κάθε βαρεμό, συνδαυλίζω κάθε στάχτη, ξεσκεπάζω κάθε σπίθα κρυμμένη και ανάβω κάθε φωτιὰ σβησμένη, βγάζω κάθε πνοή κουρασμένη και παίζω κάθε χορδὴ σιωπηλή. Ξυπνώ, ξυπνώ, ξυπνώ."

"Γιατί να πασκίζουν να μιμηθούν ξένα μοντέλα κα ξένες τεχνοτροπίες; Γιατί να θέλουν και καλά να κοιτάζουν με ξένα μάτια, όταν είναι τόσο εύκολο τα δικά τους μάτια να ανοίξουν ορθάνοιχτα και να κοιτάξουν γύρω; Θάβρουν ό,τι θέλουν, φτάνει να προσέξουν, και, άμα αισθανθούν τα πράγματα που βλέπουν, θα τα εκφράσουν με το πινέλο τους καλύτερα από κάθε ξένο."ΠΗΓΗ